De route van abstract naar doorvertelbaar

De route van abstract naar doorvertelbaar

ā€˜Dat grondwater moet je zien als allemaal bakjes, waar water in staatā€™, zei een ingenieur tegen mij. Die bakjes, dat is een concreet beeld. Het is niet wƔƔr, maar je kunt het ā€“ in tegenstelling tot het grondwater ā€“ tenminste laten zĆ­en. Zo maak je je werk doorvertelbaar. Hoe die bakjes vollopen, uitdrogen, verbonden zijn en gemeten worden, daar gaat grondwaterpeilbeheer over. Easy.

Die bakjes, dat is het wereldje waarin alle vraagstukken zich afspelen.

Tegen hun collegaā€™s hebben ze het over waterpeilbeheernetwerken. Dat is een abstractie. Daā€™s voor intern gebruik, en voor in beleidsstukken.

Hoe ziet een idee er uit? De visuele metafoor

Voor producten ligt het simpel, die beeld je gewoon af. Diensten en ideeĆ«n zijn anders, die zijn vaak verwoord in abstracties, zoals ā€˜netwerkā€™ of ā€˜innovatiefā€™. Lukt het om die abstracties te vervangen door een alledaags beeld, lukt het om een idee te vangen in Ć©Ć©n visuele metafoor, dan is het grootste werk gedaan. Dan zijn ze doorvertelbaar.

Nog een voorbeeld. Een grote overheidsorganisatie. ā€˜Een probleem in het veld beweegt zich door de organisatie tot ’t opgelost isā€™, hoor ik iemand zeggen. Zaakgericht werken, noemt hij het. Hoe ziet dat er uit? Iets dat door de organisatie beweegt. Misschien een ballonnetje met een bakje eraan waar documenten ingaan, op weg naar een bureau. Daar haalt iemand er wat uit, en stopt er iets in. De ballon kan overal heen, het werk kan dus overal worden gedaan. (Nu, een paar jaar later, zou een drone nauwkeuriger zijn, maar die mist het speelse van de ballon).

Eerst kijken of het werkt

Na het vinden van de visuele metafoor kun je kijken wat je daar allemaal mee kunt vertellen. Om de geest van ‘alles moet erin’ in de fles te houden, begin ik zelf het liefst bij de voice-over. In een animatie van een minuut kun je tien regels tekst kwijt. Dat dwingt tot bondigheid. Als je die tekst dan gewoon inspreekt en onder een schets-filmpje plakt, zie je direct of het werkt, voordat je geld uitgeeft aan de eigenlijke animatie.

Naar de animatiestudio

Nu de boodschap een visuele vorm heeft gekregen, en het script is getest, kun je naar een animatiestudio. Een goede animator zal de visuele ideeĆ«n echt verder brengen. De meeste animatiestudioā€™s zeggen dat ze ook het voortraject doen. Ik denk dat dat niet klopt. Om de korte boodschap te vinden in een organisatie die daar niet op gericht is, moet je inhoudelijk een stevige gesprekspartner zijn.

Het eindresultaat zal prachtig zijn.

Een kanttekening. De vraag ā€˜is er een noodzaak voor een animatie, hoe zetten we die in?ā€™, moet je natuurlijk eerst beantwoorden. Die is voor de communicatieadviseurs, de marketingmensen, de contentstrateeg.
De vragen die volgen, ā€˜wat is het kortste verhaal over dit onderwerp?ā€™ en ā€™hoe krijgen we de abstracties eruit?ā€™, die zijn voor mij. Zonder het antwoord op die vragen kun je geen animatie maken. Animatiestudioā€™s beantwoorden die vragen doorgaans niet.

Of zei ik dat al?
 
 

duidelijke visuals voor ingenieurs

Schets van de visuele metafoor. Het huis dat droog moet blijven, zet je niet op een natte plek, de boom die water nodig heeft niet op een droge. De mol is de Wareco-mascotte, die van alle dingen onder de grond meer verstand heeft dan welke ingenieur dan ook.

duidelijke visuals voor ingenieurs

Bakjesmodel getest voor het uitleggen van actieve drainage / grondwaterpeilbeheer.

 

duidelijke visuals voor ingenieurs

Tekstlabels om dingen aan te wijzen in de visuals/animatie.

Storyboard. Hier zie je goed hoe weinig tekst er in een animatie past. Wil je duidelijke visuals voor ingenieurs, dan moet beeld veel betekenis overnemen van tekst.

 

duidelijke visuals voor ingenieurs

De bakjes kunnen ook een model van een stad zijn dat als het ware op tafel staat, met mensen en processen eromheen.

duidelijke visuals voor ingenieurs

 
 

Klik op de afbeelding voor de video. Deze speelt af in een nieuw venster (Vimeo wil graag een cookie plaatsen, dat kun je afwijzen).

De haarvaten van de industrie

De haarvaten van de industrie

Ik kom wel eens bij een bedrijf dat zo innovatief is dat het voor buitenstaanders lastig te bepalen is wat het bedrijf onderscheidt. De bedrijven zƩlf weten het natuurlijk wel, maar woorden en beelden die het helder maken voor de buitenstaander, ontbreken. Daarom hebben ze goede visuals nodig voor de marketing van hun innovaties.

Een voorbeeld: robots in warehouses

De plaats van een robot op een werkvloer bepalen kan op veel manieren, elk met voor- en nadelen. De sensor van Accerion doet iets bedrieglijk simpels: hij vergelijkt wat hij onder zich ziet met een afbeelding van de vloer uit een geheugen. Van die afbeelding is de positie exact bekend. Zoiets kan ik wel tekenen.

Waarom fictieve situaties de beste conversatiestarter zijn

ā€œWij bouwen geen robots, maar onze klanten kopen ze welā€, tekende ik op. ā€œEn dan willen we dat onze klanten van de robotbouwers eisen dat onze sensor er op zitā€. Wat blijkt: zodra klanten de voordelen van de sensor voor hun eigen situatie gezien hebben stellen ze die eis. Daarom gaan we dĆ­e situaties tekenen. Voor elke soort klant.

“Dat zou bij mij kunnen zijn”

Maar de robots mogen niet van een bepaald merk zijn. En de situaties met productielijnen en warehouses, daarvan moet elk klant zeggen: ā€œdat zou bij mij kunnen zijnā€*. Prima als-ie daarna zegt: ā€œmaar bij ons is het breder/meer/andersā€, dan ben je van start. Want je wilt gewoon een gesprek beginnen.
En zo kwam het dat ik robots moest verzinnen.
Mooi toch?

Meer over dit type illustraties hier

Visuals voor marketing innovaties

Een fictieve situatie bij een klant. Je kunt met deze tekening de klant alles uitleggen over navigatie, flexibiliteit etc, maar de tekening is ook geschikt om gerust te stellen (‘o, jullie werken ook voor de automotive sector’) en de juiste vragen op te roepen. Met goede visuals voor de marketing van je innovaties heb je een gesprek.

 

Visuals voor de marketing van innovaties

Tijdens een schetssessie bij de klant, en een schetsronde daarna, hebben we eerst uitgezocht welke situaties er te maken moesten zijn met de illustraties. En voor mij: hoe beeld je dat dan allemaal af?

Moeten de tekeningen bijvoorbeeld in kleur? Of vraagt de nadruk op navigeren om weinig kleur?

 

Uiteindelijk werden alle robots lichtblauw, met een paarse gloed eronder om de navigatie te laten zien. Alle ‘props’, rollenbanen, kasten, mensen, afzettingen, zijn allemaal licht-warm-grijs (voor de technische uitleg) of grijs op donkerblauwgrijs (voor de klantsituaties)Ā 

 

Visuals voor de marketing van innovaties

Bovenop de illustraties zit een tekstlaag, met titels en labels om dingen aan te wijzen in de tekeningen. De paarse ‘veeg’ achter de robotjes maakt de vrijheid van routekeuze zichtbaar, bovenop het rigide navigatiegrid.

 

Tekening om de salesmensen te laten uitleggen hoe de sensor stukjes vloer vergelijkt met beeld in het geheugen (en nieuwe updates maakt als de vloer vies is geworden!)

Visuals voor de marketing van innovaties

Uitleg hoe de fabriekshal wordt gescand, zodat de robot de vloer altijd herkent, en weet waar-ie is, ook al richt je de hal later pas helemaal in, of gebruik je maar een deel. (zit ik nou reclame te maken?)

 

Visuals voor de marketing van innovaties

Het maakt geen bal uit welke pallet er arriveert, je kunt ‘m precies neerzetten op de uitlaad-volgorde. Wow. Zo leer je nog eens wat. Dat is wel een hĆ©Ć©l aantrekkelijk aspect van mijn werk šŸ˜‰

 

Tien deuren in een sluis

Tien deuren in een sluis

Het is alsof je weer in de klas zit, bij zo’n al wat oudere geschiedenisdocent. Hij vertelt hoe het zit en straalt daarbij uit dat jij dom bent dat je dat niet weet.Zo praat een informatiepaneel vaak tegen je.

Als ik op reis ben, word ik blij van borden met een mooi beeld van iets dat ik niet zomaar zelf kan zien. Iets onder de grond, of buiten mijn zicht. De situatie van 400 jaar geleden of de samenhang van een verdedigingswerk bijvoorbeeld. Met een bondige tekst erbij (maar niet te summier). Mooi beeld over erfgoed geeft je precies wat je nodig hebt om de waarde van het erfgoed te ontdekken.

Digitaal?

Je zou zeggen: met digitale middelen kun je zoveel meer doen. Maar ze zijn onzichtbaar in het veld. Met een app die je nog niet hebt geladen rij je een interessante plek voorbij, een paneel attendeert je er juist op. Bovendien pak je dan weer je telefoon, en die pak je al zo vaak. (veel jongelui en senioren hebben geen eindeloos data abonnement, dat speelt ook nog een rol)

Toch een bord dus.

De lezer belonen

Met informatie die de ervaring flink vooruit helpt, aangevuld met een QR-code (toch digitaal dus ;-)). Daarmee vind je een expert die iets vertelt, of een filmpje van de werking. Dan beloont het bord de lezer. Dat moet. Anders stopt die niet voor het volgende bord, en word-ie misschien wel helemaal bordenschuw: ā€˜Wat doen al die lelijke plastic prints met grote logoā€™s in mā€™n mooie landschap?!ā€™, zegt-ie dan. Ja, ik durf te zeggen: vormgeverige vormgeving geeft alleen maar ruis.

Voorbeelden

Het watersysteem rond Utrecht is honds ingewikkeld en burgers en toeristen ondervinden er dagelijks de werking van (of de werkzaamheden er aan). En het is gewoon leuk om te weten hoe het zit. Het voorbeeld hieronder, gaat over de Waaiersluis in Gouda. Passanten en toeristen moeten er vaak wachten, en precies op die plek staat het bord. Dicht bij de sluis. Je kunt dus om je heen kijken en dan steeds op het bord om te checken waar je naar kijkt.

Als ik eerlijk ben, er staat teveel op.
Maar ja, mijn missie is dan ook nog niet volbracht.
M’n beste bord ga ik nog maken.

 

Meer over bezoekers, erfgoed en de verhalen erover lees je hier.

Meer over mooie informatiepanelen, hier.

informatiepaneel over erfgoed mooi beeld

Gewoon een lekker kijkding, centraal op het informatiepaneel over het Rijksmonument de Waaiersluis in Gouda.

 

informatiepaneel over erfgoed mooi beeld

Zo’n klus begint met veldwerk. Hup ernaartoe en iedereen even spreken. Grappig: de technische man van het waterschap (rechts) kent de theorie, maar de Sluismeester (met pet) kent de praktijk. Bovendien kon je met ‘m lachen en zat hij vol anekdotes.

 

Erfgoed: het interessantste deel staat stil of zit onder water. Maar niet in een tekening of animatie...

Een waaierdeur in ruststand. De grap van een waaierdeur is dat hij tegen de eb- of vloedstroom in, toch dicht kan. Gewone sluisdeuren worden uit hun sponningen gedrukt als je ze tegen de stroom in probeert te sluiten. De waaierdeuren zitten er bij Gouda, omdat eb en vloed tot daar reikt. De sluis is de meest landinwaartse zeewering, zogezegd.

 

informatiepaneel over erfgoed waar met mooi en leuk beeld de werking wordt uitgelegd

Het gehele paneel meet 90cm bij 180cm en is nogal een encyclopedie. Maar hij is de helft kleiner dan het oude paneel dat ie vervangt. Op het paneel wordt links de historie en het gesteggel om de uitvinding beschreven, dan een uitleg van hoe een sluis werkt, dan een kaart met het belang van de sluis, een schema met een verklaring voor alle verschillende deurhoogtes, de werking van de waaierdeuren en tot slot de werking van de gemalen en de vispassages.

 

Het oude paneel. Meer tekst, en meer uitleg, maar op een schoolmeesterige manier. Een mooi beeld over erfgoed zorgt dat die schoolmeester een stuk minder dramt.

 

een informatiepaneel over erfgoed beantwoord fundamentele vragen. De antwoorden laten je beter kijken.

Pittig schema dat alle waterhoogtes en sluisdeurhoogtes verklaard. Let op hoe rechts de buitenwijken van Gouda lager liggen dan zelfs de laagste waterstand…

 

informatiepaneel over erfgoed: mooi beeld over de werking van een sluis.

De werking van de sluizen was op het oude paneel recht van boven, nu isometrisch. Da’s makkelijker te begrijpen.

 

informatiepaneel over erfgoed mooi beeld

De werking van de waaierdeuren en de vispassages is wel recht van boven. Dit schema kun je makkelijk relateren aan de grote tekening centraal op het bord. De website van het informatiebord is trouwens hdsr.nl/waaiersluis

 

Zoals een waterschap een werkplaats heeft, heb ik in Illustrator een terrein met losse onderdelen šŸ˜‰

Moderne installaties onder erfgoed.

Het is niet moeilijk. Als er een heel systeem onder de grond zit, maak je daar gewoon een tekening van. Wel eentje die minder ingewikkeld is dan de tekening van de ingenieurs natuurlijk.

 

mooi beeld over erfgoed

Op het uiteindelijke paneel ziet het er zo uit: je ziet de molen met alles eromheen, met inzetjes voor de ondergrondse onderdelen, net iets groter afgebeeld, en met eigen beschrijvingen.

 

Hier stroomt schoonheid

Hier stroomt schoonheid

Ik begreep eerst niet waarom ze mij belden. Ze hadden alles. Verhaallijnen, een huisstijl, een inspiratiegids, 3D visuals, een beeldbank. Toen keek ik beter. Ik zag overal afstand. Wetenschappelijke afstand. Objectiviteit. Heel goed, beste wetenschappers. Maar als je publiek wilt boeien dan wil je verhalen. Intimiteit.

Hoe krijg je intimiteit?

 

1 Niet overweldigen

In elk geval door de lezer niet te overweldigen, daā€™s Ć©Ć©n. Verhalen voor bezoekers zijn korter en veel visueler. Eigenlijk niks nieuws. Ik zei: ik maak wel tekeningen. Ook al omdat je op fotoā€™s zooo weinig ziet van de Zeeuwse en Vlaamse geologie. Het is nogal subtiel daar, geen vulkanen of gletsjers of kliffen, maar slib en veen en hoogteverschillen van een halve meter. Illustraties lossen dat op.

2 Heel dicht bij het onderwerp komen, direct

De wetenschappelijke afstand zou je willen vervangen door informatie uit de eerste hand. Nabijheid, door de ogen van iemand die altijd in het landschap is. Niet moeilijk: ik opperde om beheerders en gebruikers van het landschap op te zoeken en te interviewen. Ter plekke, niet via Zoom natuurlijk. Geweldig leuk om te doen, je oogst direct rake observaties.

3 Langdurig bij het onderwerp zijn.

Om te weten welke foto de beste is, en wat je wilt weergeven op een tekening, en wat de ziel van het landschap dan is, moet je er gewoon heen. Ik stelde voor om alle plekken in het Geopark te voet te bezoeken. Echt te voet, niet door er eerst naast te parkeren. Ik neem m’n tentje wel mee.

De opdrachtgever was overtuigd.

En ik had er zin in. Alleen iemand die heel dicht bij het onderwerp is, kan iets goeds maken. Al kan ik me voorstellen dat 593 kilometer lopen niet de enige manier is. Wel de mijne.

Nu moet de lezer nog besluiten het Geopark te bezoeken.
Ik hoop dat de verhalen daarbij helpen.
Want als je eenmaal in het landschap staat, ben je Ć³m.

Geopark Schelde Delta website

Mijn instagram reels over dit project zijn ook leuk om te bekijken.

Mooi beeld over geologie, en boeiende tekst

De brochure ‘Hier stroomt schoonheid’, Engelse vertaling en achterzijde

Mooi beeld over geologie, en boeiende tekst

In de binnenzijde van het omslag is een kaart opgenomen met alle geologische sites

Mooi beeld over geologie, en boeiende tekst

De tekeningen bevatten erg on-geologische details, zoals deze bozige man met pet, die geen zin heeft in strand.

 

Mooi beeld over geologie, en boeiende tekst

Een dele van de oplage is gebonden met een cahiersteek.

Echt werken, dit project. De 6 wandelingen die ik maakte in het najaar van 2022. 600km langs het leeuwendeel van de 40 geologische bijzonderheden.

Mooi beeld over geologie, en boeiende tekst

Het boekje bevat 12 verhalen en 12 tekeningen. Onder elke tekening staat een ’toeristisch tekstje’.

Mooi beeld over geologie, en boeiende tekst

Ik experimenteerde wat met verschillende tijdperken in 1 tekening. Dat is nog maar bij 1 tekening zichtbaar. De kleiwinning bij Boom die het landschap verklaard.

 

Mooi beeld over geologie, en boeiende tekst

De rode kolen van de gebroeders Noƫ bij Sint-Margriete in het Meetjesland staan er ook in, samen met de Escholtzia die ze telen voor tincturen.

Mooi beeld over geologie, en boeiende tekst

Elk verhaal heeft een ‘navigatiedingetje’ waar verwezen wordt naar de Geopark-locaties, genummerd op de overzichtskaart.

Mooi beeld over geologie, en boeiende tekst

In dezelfde stijl als de landschapstekeningen zijn er blokdiagrammen over de geologie en geomorfologie. Simpeler dan dit kan bijna niet.

Opwas, aanwas en indijking uitgelegd met een soort kaartjes.

Mooi beeld over geologie, en boeiende tekst

Mooi beeld over geologie, en boeiende tekst

De blokdiagrammen gaan vergezeld vaneen heel korte tekst, waarin verwezen wordt naar de locaties.

 

Mooi beeld over geologie, en boeiende tekst

De meeste foto’s zijn door mij gemaakt, onderweg in het landschap. Van echt dichtbij. De meeste ‘officiĆ«le’ landschapsfoto’s over de geologie van het gebied zijn heel mooi, maar vaak geven ze ‘overzicht’, of proberen ze het geheel te laten zien, en dat werkt niet zo goed, denk ik.

Mooi beeld over geologie, en boeiende tekst

Er is ook een Engelse vertaling.

Geologie bepaalt wat mensen doen in een landschap.

Met Soan Lang Ie (IVN gastvrouw v/h landschap) langs Het Zwin bij Cadzand. Een interview over duindoorns, zeevenkel en haastige fietsers.

 

Verhalen voor bezoekers. Als je mensen geologie wilt laten zien, zul je meer moeten doen dan de feiten opdissen. Wat je nodig hebt is een verhaal, en mooi beeld. Geologie bepaalt wat mensen doen in een landschap.

6 wandelingen van in totaal 600 kilometer leverden 12 verhalen en 12 tekeningen. Die tekeningen gaan van schets (locatie kiezen en kiezen wat je daar ziet) naar materiaal verzamelen, naar eindresultaat. Het uitzicht vanaf de Rijzende Weg op het Markiezaatsmeer kun je niet zo zien als op de tekening. Maar dat is nou net de kracht van tekeningen. Visuele verhalen voor bezoekers zijn raak, niet wetenschappelijk correct.

 

Mooi beeld over geologie

Soms is de eerste schets op een andere plek, en met een ander onderwerp. Links de Kalkense Meersen bij Schellebelle, later werd het een veenput in de paleomeander van Berlare, omdat daar het zwaartepunt ligt in het verhaal. Midden: de eerste stijl die ik koos was houtsnede. Ik gutste (digitaal, maar wel met de hand) alle wit uit. Die stijl viel niet goed, zodat hij (rechts) is aangescherpt tot de opvolger van de Japanse houtsnedes, de klare lijn. Sort of.

Verhalen voor bezoekers. Als je mensen geologie wilt laten zien, zul je meer moeten doen dan de feiten opdissen. Wat je nodig hebt is een verhaal, en mooi beeld. Geologie bepaalt wat mensen doen in een landschap.

De allereerste visuele stijl was nog simpeler, echt een houtsnede met weinig drukgangen, felle kleuren en overdrukkende inkten. De foeragerende lepelaars in een getijdengeul in het Verdronken Land van Saeftinghe nemen alle aandacht. Rechts is allemaal wat neutraler, met het schip minder prominent, maar de oeverwallen van de geulen (het geologische aandeel) veel beter in beeld.

 

Verhalen voor bezoekers. Als je mensen geologie wilt laten zien, zul je meer moeten doen dan de feiten opdissen. Wat je nodig hebt is een verhaal, en mooi beeld. Geologie bepaalt wat mensen doen in een landschap.

Yerseke. Links is er nog een knip tussen onder en boven water, maar die truc is afgeschaft (er is nog maar 1 tekening met een inzetje over). Midden de eerdere houtsnede-stijl, rechts de meer klare lijn en veel frissere kleuren. Mijn hemel wat een werk. Erg onmogelijk gezichtspunt trouwens. Je kunt nergens vanaf de waterlijn IN de oesterputten kijken natuurlijk šŸ˜‰

 

Verhalen voor bezoekers. Mooi beeld over geologie. Geologische kaarten en impressies. Een aardrijkskundeboek, eigenlijk.

Dan is er nog een katern in het boekje met de uitleg van alle geologische verschijnselen die in het gebied een rol spelen. Hier was vooral het schrijven een klus: hoe kon ik de kwartairgeologie en geomorfologie in 16 x 50 woorden uitleggen?
De tekeningen zijn blokdiagrammen, doorsnedes en opzichten, in ongeveer de stijl van de grote tekeningen. Voor de harmonie en de uitstraling van begrijpelijkheid (in het boekje zijn alle onderdelen natuurlijk gelabeld).

 

Verhalen voor bezoekers. Als je mensen geologie wilt laten zien, zul je meer moeten doen dan de feiten opdissen. Wat je nodig hebt is een verhaal, en mooi beeld.

Echt, alles van heel dichtbij bekijken, en ruiken, en voelen, is essentieel. (Slik bij Sint-Annaland, Tholen)

 

Verhalen voor bezoekers. Als je mensen geologie wilt laten zien, zul je meer moeten doen dan de feiten opdissen. Wat je nodig hebt is een verhaal, en mooi beeld.

Kamperen bij De Wachtsluis bij Cadzand, bij wakkere en ondernemende boeren. Spreek je die ook nog eens. Ik heb al het bezoek aan de locaties in het Geopark te voet gedaan. Dan kijk je beter. Tentje mee, heerlijk toch?

Mooi beeld en boeiende verhalen over geologie.

Heel verleidelijk: laten zien hoe het er 4000 en 1500 jaar geleden uitzag. Maar alleen in het NL deel zijn er boringen gedaan, en dan nog, hoe zet je grondsoorten om naar iets van een landschapsbeeld? Een belangrijke boodschap voor de wetenschappers: dit kun je geen kaarten noemen, het zijn impressies. (Ze zouden 45×45 mm zijn in het boekje)

 

Verhalen voor bezoekers. Als je mensen geologie wilt laten zien, zul je meer moeten doen dan de feiten opdissen. Wat je nodig hebt is een verhaal, en mooi beeld. Geologische kaarten en impressies

Een spin-off: drie kaarten voor het tijdschrift Zonneland, voor kinderen. 12.000 jaar geleden en 1500 jaar geleden. In zo’n tijdschrift hebben de kaarten meteen de status van illustratie. Dan mag mijn fictieve Vlaamse land wel weer getekend worden. (Wel op basis van allerlei studies, maar met louter grove of schematische kaartjes)

 

Verhalen voor bezoekers. Als je mensen geologie wilt laten zien, zul je meer moeten doen dan de feiten opdissen. Wat je nodig hebt is een verhaal, en mooi beeld.

Natuurlijk moest ik uitkijken voor een al te Hollandse focus. Maar Vlaanderen, en vooral de oevers van de Schelde, zijn zo interessant, ik werd fan. Vlaamse correctors hebben e.e.a nog wat scherp gesteld. Zoetwatergetij enzo. Die visuele verhalen voor bezoekers moeten natuurlijk ook de Vlamingen aanspreken.

De grutto en de informatiepanelen

De grutto en de informatiepanelen

Boeren praten als vanouds over opbrengst. Vogelaars praten over het herkennen van een soort.
Nu is gebleken dat de weidevogels met zeker 75% in aantal zijn afgenomen en de boeren nauwelijks een inkomen overhouden aan keihard produceren, komen boeren en vogels in de publieke aandacht. En dat publiek kan wel wat kennis gebruiken, liefst ter plekke. Dat kan, met mooie informatiepanelen over het landschap, de vogels en de boeren.
De Vogelbescherming ā€“ meesters in het combineren van fraaie vogels met sombere verhalen ā€“ vroeg mij informatiepanelen te bedenken voor een weidevogelproject in de Bovenkerkerpolder tussen Amstelveen en Uithoorn. Melkveehouders hebben daar zelf een melkfabriek opgericht, en van de opbrengst betalen ze maatregelen die de weidevogels helpen. En dat is niet bepaald de enige link tussen boer en vogel.

De wetenschap temmen

Kennis over weidevogels komt van alle kanten. Ecologen, biologen, waterschapsmensen en de landbouwuniversiteit smijten met rapporten vol jargon en statistiek. De informatie komt altijd van Ć©Ć©n partij, dus als een bezorgde burger het al kan lezen, dan ziet-ie nooit het geheel.
Dat is dus mijn eerste taak: op het informatiepaneel het geheel laten zien.
Maar is dat vanuit het perspectief van de vogelbescherming, of vanuit dat van de boeren? Weet je wat, ik begin in het midden. Bij alledaagse begrippen: gras, mest, rust en water. Dat stapt ook lekker makkelijk in, voor de lezer. Die kan ook altijd terugvallen op deze eenvoudige aanknopingswoorden. Je kunt dus rustig met voedselketens, trekroutes en maaimethodes aankomen. Nog beter, deze begrippen komen voor in al die verschillende vakgebieden.

De lezer (zowel de boeren- als de vogelliefhebber) haakt aan bij een simpel begrip. Rust, mest, water en gras. Van daaruit gaat het de diepte in.

Traditionele natuurinformatie begint bij een dier, een vogel in dit geval, en zet dat aan de top. De boer bungelt ergens onderaan. Bij dit project vormen eenvoudige begrippen uit het landschap een gelijkwaardige verbinding tussen boer en vogel.

Eigenlijk vragen we de bezoeker om het schuifje ergens te zetten. Da’s eigenlijk gewoon politiek. De vogelbescherming wil de schuif helemaal naar rechts, en dat lukt alleen als de boeren er brood in zien.

Kunst gebruiken

Je zou wel gek zijn om de schoonheid van de vogels niet te gebruiken. Zij lenen hun charisma en je kunt ze van veraf al zien. Een aantrekkelijk paneel belooft dat je iets te weten gaat komen. De hoofdrolspelers (de vogels en de boeren) brengen spanning mee: wie krijgt het zoals-ie het hebben wil? Hoe zou jij het willen? ā€ØRuimtelijke informatie (over maaien, waterpeil of hoe de kuikens lopen bij gevaar) gaat via tekeningen. Er is allerlei lekker strooigoed: bloemen, insecten, de labeltjes aan de illustraties en diagrammen, de mooie soortnamen. Al die tekeningen geven de tekst de kans om lekker kort te blijven.

De consequenties tonen

De informatie en tekeningen zijn herkenbaar ā€˜groenā€™, maar het is geen marketing van het eigen gelijk met grote logoā€™s erop. De Vogelbescherming zegt: onze organisatie ziet de andere partij ook. Lezers die geen natuurbeschermer zijn worden niet afgeschrikt. Maar de eerste zin van het paneel over gras zegt wel: ā€˜De melk is te goedkoopā€™. Wat mij betreft is dit een feit (ik heb dit zinnetje erop gezet en blij dat het niet geschrapt is). De waarneming ā€œwat de boer wil staat op gespannen voet met wat de vogel nodig heeftā€ wordt hier aangescherpt: ā€œwat de boer wil, dat is wat de consument van hem vraagtā€.
Vindt de burger dat de vogels beschermd moeten worden, dan moet-ie voorkomen dat de consument in hem de goedkoopste melk koopt.

Het is fijn om mooie informatiepanelen over landschap en natuur te ontwerpen voor opdrachtgevers die zaken aankaarten die normaliter afgedaan worden met ā€˜dat is hoe de wereld nu eenmaal werktā€™. Als je droogjes laat zien hoe het zit, hoe een probleem in de wereld komt, dan kan iedereen zien waar ze kunnen helpen.
Koop om te beginnen de melk van de Boeren van Amstel.
Alleen al omdat-ie zo lekker is šŸ˜‰

Mooie informatiepanelen over landschap en natuur

De panelen zijn een soort hybride: tekst, infographics en illustraties samengesmolten.

[caption id="attachment_7539" align="alignleft" width="2560"] Om geen nieuwe objecten in het veld te zetten, zijn de borden op een eikenhouten plank bevestigd, die met beugels op de bovenrand van veldhekken staan.

Mooie informatiepanelen over landschap en natuur

Mooie informatiepanelen over landschap en natuur op veldhekken langs de fietsroute. Er is ook een viewfinder, een uitzichtpunt met informatie in drie delen over vogeltrek naar zuid, oost en noord.

 

Mooie informatiepanelen over landschap en natuur

In een hoek van elk bord een kaartje en een melkpak met de reden van deze borden: weidevogelmelk om de maatregelen mee te betalen. Echt lekkere melk, natuurlijk.

 

Mooie informatiepanelen over landschap en natuur

Bevestiging van de borden op de viewfinder. Lokale bedrijven hebben de planken gezaagd, de borden bevestigd en het uitzichtpunt gebouwd. De panelen zelf zijn gemaakt van dibond met een car-wrap-sticker, geprint op een 6 kleuren pers. Prachtige zachte verlooptinten!

 

Mooie informatiepanelen over landschap en natuur, viewfinder Natuurmonumenten

Viewfinder in weidevogellandschap De Slaag, voor Natuurmonumenten.

Mooie informatiepanelen over landschap en natuur, Natuurmonumenten.

Eerdere serie borden op metalen veldhekken in het Eemland, voor Natuurmonumenten.

Geen nieuwe objecten in het landschap. Dat scheelt al een stuk in het ‘informatiebordengevoel’.

Mooie informatiepanelen over landschap en natuur

Alle panelen bevatten uitleg, via supergrote tekst en een diagram. Hier zie je hoe weidevogelbeheer eigenlijk teruggrijpt op de omstandigheden van vroeger, voor de grootschalige veeteelt.

 

Mooie informatiepanelen over landschap en natuur

De afgebeelde vogels zijn geen vogels, het zijn echt illustraties, met strakke lijn en gevuld met patronen ontleend aan de Japanse houtsnijtechniek.

Mooie informatiepanelen over landschap en natuur

Op de viewfinder vind je aan de bovenrand alle gebieden waar vogels heentrekken vanuit de Bovenkerkerpolder. Hier een scholekster, die liever niet te ver weg gaat.

 

Mooie informatiepanelen over landschap en natuur

De zwanen vliegen naar de Pjasina-delta op het Taymir schiereiland in Siberiƫ. In vier etappes!

Mooie informatiepanelen over landschap en natuur

Wulpen vliegen niet naar noord of zuid, maar naar het westen, naar de Britse wetlands.