Een plattegrond laten maken, hoezo?

Een plattegrond laten maken, hoezo?

“Je hebt bij het in- of uitrijden van het gebied eigenlijk geen idee wat hier te doen is”.De opmerking van de wijkagent verraste me totaal. Ik nam ik deel aan een placemaking-sessie in Rijswijk. Dat is een plek verbeteren, door met alle betrokkenen rond te lopen en ter plekke ideeën te oogsten. Mijn rol zou zijn ‘de beste ideeën goeie tekst en beeld geven’. Heerlijk hoogdravend, kan zo op een tegeltje. Ik was heel even heel tevreden. Totdat de wijkagent in de blessuretijd haar mond open deed:
“Wij weten van dit gebied soms niet eens wie de huurders zijn”. En: “deze plek heeft misschien gewoon een plattegrond nodig”. Wow.

Wáát? Een plattegrond?

Zo’n Falkplan-kaart met foto’s van ‘herenmodezaken’ eromheen. Suf! Iedereen heeft toch Google Maps op z’n telefoon om een restaurantje te zoeken? Waarom zou een stadsdeel of bedrijventerrein dan toch een eigen plattegrond maken? Voor marketing. Laten zien wat er hier is.

  1. Een plattegrond op bord of folder is gastvrij. Zichtbaar, leesbaar, laagdrempelig. Ook als-ie digitaal is.
  2. 
Dit gaat niet over navigatie, het gaat over overzicht. ‘Wat is er hier allemaal te doen of te zien, ongeveer?’.

  3. Een plattegrond bewijst dat jouw gebied een eenheid is.

  4. De belangrijkste: een plattegrond is een drager van jouw identiteit.

Definitie: een plattegrond is een overzichtelijke tekening van een locatie die verwachtingen wekt of bijstelt.

Bezoekers hebben de plek al gezien op Google Maps, maar het ‘gevoel van de plek’ overdragen kan niet met Google Maps, omdat het universeel is, Amerikaans ook nog. De plattegrond is marketing, eerste kans om mensen de identiteit van een plek te laten kennen. Dan is het dus is een communicatiemiddel, dat net als andere huisstijlonderdelen uitdraagt hoe je gezien wilt worden. Zo’n plattegrond kan knus zijn, of hip, of strak, of energiek. Of gewoon heel mooi. Dat doet altijd wonderen bij bezoekers.

Wat maakt onze plek?

Je moet samen bepalen wat er op moet, met welke nadruk en welke details. Hij moet natuurlijk wel kloppen. Vastgoedmensen, huurders, gemeente en marketing-mensen moeten elkaar daarover spreken. Handig als de ontwerper van de plattegrond er meteen bij zit. Nee, niet ‘handig’, verplícht. En nodig de wijkagent ook uit, je weet nu waarom.
En wat gebeurt er als bewoners, gebruikers en bestuurders zo’n plattegrond zien? Die zeggen: “dát is onze plek!”

Onze plek!

 
 
 

Plattegrond voor de marketing van het ArenAPoort gebied in Amsterdam-Zuidoost. Bedoeld om ’te laten zien wat er is’, en dat het allemaal vlak in de buurt is. Gemaakt als Booqi (zo’n heel kleine plattegrond voor marketing) en webpagina.

 

Plattegrond van de bibliotheek van de Rijksdienst voor Kunsthistorische Documentatie. Let op het mooie bankstel in de wachtruimte en de genderneutrale wc-icoontjes. Details!

 

Plattegrond marketing

Een fietsroute langs nat Friesland. Plattegrond ingekleurd met potlood, voor een educatief, warmbloedig effect. (gemaakt voor IVN Fryslan)

Uitgebeende plattegrond voor het Stedelijk Museum, strak in de huisstijl. Als je iets moois wil, dat hangt aan de muur.
(In opdracht van Mevis & Van Deursen)

Twee uit een serie van 12 wijngebied-kaarten. Verfijnd, voor het boek van verfijnd wijnkoper Okhuysen. Dit soort kaarten moeten helemaal met de hand, dan worden ze specifiek.

 

 

Plattegrond marketing

Plattegrond van de Villa ArenA shopping mall. Het gebouw is weergegeven, getrouw aan de richting van de looproutes, niet getrouw aan de werkelijkheid. Alleen zo kun je alle winkels zien en alle namen kwijt.

 

Beetje rustiek, zo met de hand. Plattegrond van Landgoed Elswout.

Plattegrond marketing

Gebiedskaart voor een serie informatieborden voor een waterschap. Het water moet er allemaal op staan, de rest kan weg, behalve herkenbare plaatsen. Ook kunnen er lagen op met inundatie- of waterafvoergebieden.

Plattegrond marketing

Schematische weergave van stremmingen in Zaandam, die optreden bij de verbouwing van een sluis. (Voor BAM via Roel Stavorinus)

 

Plattegrond marketing

Plattegrond voor Kunstfort Vijfhuizen. Oogt niet alleen militair, maar is ook lekker kopieerbaar…

Erfgoed. Je ziet ‘t pas als je ‘t doorhebt

Erfgoed. Je ziet ‘t pas als je ‘t doorhebt

Veel erfgoed ziet eruit als ouwe zooi.
En dat is het ook.Totdat je bewijst dat het relevant is, dat het ons iets te vertellen heeft.
Begin dan door toekomstige bezoekers van erfgoed alvast in de week zetten, bijvoorbeeld door erfgoed zichtbaar te maken in educatief materiaal voor scholen. Daarin staat de basiskennis: het was ooit oorlog, Nederland heeft een kust, Duitsers waren bang en bouwden bunkers. En dan laat je die bunkers zien.
De gebruikelijke manier om loslopend beton in de duinen te laten zien is door er een plaatje met een nummer erbij (Aggregaatbunker type M183). Dat is zoiets als ‘Stilleven met fazant, olieverf op doek, 1665’ op een museumbordje. Wat moet ik ermee?

Zet je publiek in de juiste stand in 4 stappen

Stap 1: onthul de samenhang met een simpele vraag

Al die losse bunkers in de duinen hebben verschillende rollen. Die rollen zie je als je een simpele vraag stelt, zoals ‘er komt een Engels oorlogsschip, wat moet je allemaal doen om daar op te kunnen schieten’. Dan zie je verrekijkers (en een hoog punt), vuurleiding (en dus officieren), laders (rotwerkje), richten (technologie), munitieopslag (die dikke bunker), en veel beton (ja, die Engelsen schieten terug).

Stap 2: “…en wat heb je nog meer nodig?”

We hebben geschoten op het schip. Daar krijg je honger van. Vlakbij het bunkercomplex is dus ook een keuken, een eetzaal, manschappenverblijven. Die moet je bevoorraden, daarom ligt er een weg.

Stap 3: “en wat moet je daar dan voor doen?”

Om die weg te bestraten trekken we alle klinkers uit de straten van IJmuiden, waar dus alleen zand overblijft. En als het soldatenvoer op is, dan zijn het niet de soldaten die honger moeten lijden, maar de burgers. Om de bunkers te verdedigen aan de landzijde plaatsen we kanonnen. En o ja, we slopen huizen om het schootsveld vrij te maken, en leggen prikkeldraad en mijnenvelden. Wonen in IJmuiden anno 1943.

Stap 4: “en wat heeft dat met mij te maken?”

Zegt een scholier: “Ik vind het nog steeds stom, zo’n les over ouwe spullen. Het is mooi weer buiten, we gaan liever zwemmen!” Laat een 80-jarige IJmuidenaar maar eens vertellen waar ze dan gingen zwemmen. In het kanaal? Kon niet, daar lagen mijnen. In zee? Kon niet, op het strand werd je doodgeschoten. Dan maar uit school direct naar huis, door die straten van zand. Als je huis er nog stond. Met het persoonlijke verhaal krijg je de klas wel stil.

Nu de klas is opgewarmd met voorkennis, zijn de scholieren rijp om een excursie te maken. Want erfgoed maakt nog steeds de meeste indruk ‘in het echt’.

Hup, ernaartoe!

Projecten van Explanation Design (mijn vorige bedrijf)

atlantikwallindeklas.nl (interactieontwerp door Ruben Daas, digitale zaken door Studio Alloy, stijl door Manon Den Hartog)
stellingvanamsterdam.nl (interactieontwerp Ruben Daas, digitale zaken whizzweb.nl)
mediaspoor.nl (interactieontwerp Ruben Daas, huisstijl Manon Den Hartog)

Welke dingen laat je je publiek zien, welke onderdelen heeft je verhaal, in welke volgorde? Die vraag moet opgelost worden. Daarna, zoals hier op een digibord-les, moet je nog bedenken wat de leerlingen dan moeten dóen. In dit geval: het juiste begrip in het vakje slepen. Deze omzetting naar een handeling, daar heb je specialisten voor nodig, zowel om het te bedenken (interactie-ontwerp, in dit geval door Ruben Daas) als om het technisch werkend te krijgen op al die verschillende devices op scholen (gedaan door Alloy, een uitstekend digitaal bureau)

Een kijkje in Fort Vijfhuizen: de officieren en soldaten, waar slapen ze, wat hebben ze aan, wat hangt er boven hun bed? Door te klikken op deze ‘schoolplaat’ komen ze bij korte opdrachtjes.

 

Erfgoed educatief zichtbaar

Digitaal educatief materiaal moet eenvoudig te bedienen zijn, en moet ook geschikt zijn voor korte en lange lessen op verschillend niveau. Of het werkt, moet je in het veld uitzoeken.

 

Om het belang van het interactie-ontwerp nog eens duidelijk te maken: op deze schets zie je wat je allemaal nodig hebt om een schot te lossen vanaf de duinen bij IJmuiden.

Erfgoed educatief zichtbaar

Dit is wat de interactie-ontwerper ervan maakt: pas als de bemanning elk hun eigen gereedschap heeft gekregen (een radio, een granaat, een richtkijker) wordt het schot gelost. Interactieontwerp door Ruben Daas.

Erfgoed educatief zichtbaar

Animatie werkt ook goed. Als de vijand komt zetten we de boel onder water (links) en halen we de bouwsels weg uit het schootsveld (rechts). Elke animatie uit deze serie volgt hetzelfde stramien: ‘wat doen we als de vijand komt?’ (Uit: Stellingtour, een spel over de Stelling van Amsterdam)

 

Erfgoed educatief zichtbaar

Uit het lesmateriaal voerde Stelling van Amsterdam: hoeveel eten moet je naar een Fort aanvoeren per week?